STAGE PIANO

We zien een vrij traditioneel ontwerp, helemaal zwart met hier en daar een speelse toets (mijn excuses voor de woordspeling) en een échte (!) kunstlederen top boven het bedieningspaneel. Dit gedeelte bevat slechts twee knoppen: pitch en modulatie. Er blijft dus een behoorlijk groot oppervlak over om bijvoorbeeld een tweede keyboard op te plaatsen. Je kan er natuurlijk ook je glas of je kopje op zetten, maar dat is wellicht een minder goed idee.
Het bedieningspaneel zelf is goed gevuld met centraal een LCD-display met achtergrondverlichting (2 x 40 karakters) en veel knoppen en schuifregelaars. Twee daarvan aan de linkerkant veranderen meteen de balans bij een “split” (splitsing van het klavier) of “layer” (opstapelen van geluiden). Drie schuifregelaars aan de rechterkant regelen de output equalizer (bass, mid, treble) of het niveau (tot -12 dB). Wat zien we nog? Een grote volumeknop, een grote draaischijf, en dit alles omgeven door een heleboel regelknopjes om de gekozen selectie precies af te stellen. Heb je al een beetje een idee welk vlees we in de kuip hebben? Toch is het instrument niet overdreven groot (133 x 35 x16cm) en is het met z’n 16,3kg vrij licht. Geen marteling om te vervoeren, dus.
Het achterpaneel zit ook goed vol. We vinden er alle gebruikelijke aansluitmogelijkheden: twee ongebalanceerde stereo- uitgangen, een AUX-ingang (stereo minijack), twee MIDI-aansluiting (niet “Thru”). Verder zien we ook nog drie aansluitingen voor pedalen: “sustain”, “assignable” en “controller”. En last but not least, twee USB-poorten: een “to host” en een “to device”. De CP40 biedt dus de mogelijkheid om hem aan te sluiten op een computer én om een USB-sleutel te gebruiken om alle instellingen op te slaan en zelfs om audio-bestanden op te nemen (16 bit, 44kHz). Yamaha is zeker niet de eerste of de enige die deze functie biedt, maar toch blijft het goed gezien.
Het klavier van de CP40 is de traditionele “Graded Hammer” (met 88 toetsen) die zich al heeft bewezen in tal van andere Yamaha-piano’s. De CP40 wordt geleverd met een mooi FC3-pedaal dat geliefd is bij veel pianisten. Aan de achterkant van de piano merk ik een klein nadeel op. Er is de mogelijkheid om een kleine pupiter te bevestigen, maar deze moet je apart bijkopen… Gezien het type publiek dat op zoek is naar een stagepiano, is dat een beetje jammer - maar hey, het is zeker niet dramatisch. De papieren handleiding is in verschillende talen. Er zit ook een CD-rom bij waarop je nog meer informatie vindt. Alle nodige documenten zijn overigens ook beschikbaar op de website van Yamaha. De voeding komt van een adapter die vanzelfsprekend wel is meegeleverd.

Met 297 verschillende klankkleuren hebben we, zeker omdat we te maken hebben met een piano en niet met een synthesizer, zeker niet te klagen. Hetzelfde geldt voor de 128- stemmige polyfonie. Tel daarbij de 88 toetsen en jammer genoeg nog steeds maar tien vingers… Dat moet ruim volstaan. Voeg daaraan, naast de standaardeffecten reverb en chorus, nog 62 effecten (met 226 presets) toe en we zijn helemaal overtuigd. Hetzelfde geldt trouwens voor de algemene processor en de net genoemde equalizer. Elk deel kan twee insert-effecten gebruiken bovenop de chorus, reverb, compressor en EQ-uitgang. In “split”-modus maakt dit een totaal van acht effecten die tegelijkertijd beschikbaar zijn.
Laten we eens kijken naar de USB weergave- en opnamemogelijkheden. Erg leuk… Maar we vinden geen spoor van een MIDI-sequencer. Natuurlijk zijn audio-opnames mogelijk, maar het geluid kunnen bewerken in een MIDI-bestand zou wel welkom geweest zijn. Je kan niet alles hebben zeker? Yamaha zal denken, en waarschijnlijk is dat ook wel zo, dat iedereen ondertussen een computer of tablet heeft die over een USB-aansluiting beschikken. Dit gezegd zijnde, er is ook nog een metronoom dat je kan gebruiken tijdens het opnemen of gewoon tijdens het spelen.
De modificatiemogelijkheden van het geluid zijn erg uitgebreid, maar het is nog steeds geen synthesizer waarbij je echt alle parameters kan veranderen. We hebben dan ook met een “piano” te maken. Al het essentiële is echter aanwezig: naast de bewerkbare effecten kan je bijvoorbeeld ook de aanslaggevoeligheid afstellen. Er zijn zelfs meer specifieke mogelijkheden zoals de LFO (vibrato) en filter (frequency cutoff, resonance, etc.). Vanuit piano-oogpunt is de paramater van “position staking” (de positie van de hamer tegenover de snaar) ook interessant, net als de “volume key off” (het geluid dat een piano maakt bij het lossen van een toets). Kortom, wie ver wil gaan in het boetseren van z’n geluid, kan dat zonder problemen. En je kan dat alles nog eens opslaan in 128 “performances”.
De CP40 is ook een echt master-keyboard met vier MIDI-zones, met allemaal afzonderlijk instelbare parameters: MIDI transponeren, programmawijziging, volume, enzovoort. Aftertouch ontbreekt echter, maar dat is bij dit type van “zware” klavieren niet ongebruikelijk. Maar, als het aanwezig was geweest, was het zeker bruikbaar.

AANSLAG EN GELUID

Als we het over de techniek en het geluid hebben, kan ik dit samenvatten door te zeggen dat Yamaha heeft gekozen voor efficiëntie en kwaliteit boven innovatie. Voor akoestische piano’s (zoals de Yamaha CFIIIS) werd de AWM2 (sampling) gekozen, maar zoals we hierboven konden lezen gaan ze ver in hun drang naar perfectie. Het resultaat is dan ook super! Ik heb al de mogelijkheid gehad om op een echte CFIIIS te spelen en ermee op te nemen. Wel, ik kan u verzekeren: dezelfde diepte en helderheid vinden we ook hier terug. We merken op dat sommige presets bewust mono zijn gehouden. En dat is goed, want wanneer het geluid zelf mono is, kan stereo een probleem vormen.
Voor de sounds van de CP80 (ook van Yamaha) is de techniek identiek en het resultaat even succesvol. Voor de simulaties van de Fender Rhodes en de Wurlitzer daarentegen, gebruikt Yamaha een techniek die luistert naar de naam “Spectral Component Modeling”. Ook hier is het resultaat prachtig. Maar, voor de simulatie van de DX7 heeft Yamaha teruggegrepen naar AWM2 en daarover kan ik mijn teleurstelling moeilijk verbergen. Een van de charmes van frequentiemodulatie is net de zeer rijke harmonische evolutie in functie van de snelheid. Hier is deze simpelweg uitgewist door sampling. Dat was het probleem bij de vorige modellen en helaas is daar ondertussen niets aan gedaan. Dit fenomeen is soms ook merkbaar voor ander geluid (bijvoorbeeld gitaar). Maar, begrijp met niet verkeerd: dit is echt maar bij bepaalde geluiden. De CP40 is trouwens niet de enige piano die daar last van heeft. In feite heeft elk toestel dat sampling gebruikt dit probleem. Op dit moment staat de modelingtechnologie echt zo ver dat dit euvel toch makkelijk overwonnen zou moeten kunnen worden. Voor de CP40 vertrouwt Yamaha voorlopig nog op de bewezen technologieën in plaats van zich op onbekend terrein te begeven. Een keuze die we moeten respecteren.
Toch hebben we hier voor een betaalbare prijs een goede piano met een enorm scala aan geluiden. Over geluid gesproken: de CP40 voldoet niet aan de norm van General Midi (GM). De klanken staan in een andere volgorde en in tegenstelling tot GM, dat 16-kanaals is, kan de CP40 maar twee verschillende klanken tegelijk verwerken. Daarentegen beschik je over maar liefst 128 conventionele GM-geluiden, waaronder soms wel erg bijzondere geluiden zoals een helikopter of een shotgun. Niet dat ik daar ooit behoefte aan heb gehad, maar je weet nooit!
Onnodig te zeggen dat alle geluiden, zonder uitzondering, van het niveau zijn dat je van Yamaha kan verwachten en dat alles wat met het klavier te maken heeft, van zeer goede kwaliteit is. Als purist wil ik wel even wijzen op het geluid van de klavecimbel dat reageert op de aanslagsnelheid. Dat is een contradictie, want net daarom is nadien de “pianoforte” uitgevonden. Ik weet het, ik ben een kommaneuker...
Daarentegen wil ik Yamaha dan weer een pluim geven voor de kwaliteit van de percussiegeluiden. Nog een positieve noot: de effecten! Yamaha toont nog maar eens dat ze haar plek in de wereld van de professionele audio weet af te dwingen.
Iets dat ik zeker nog even wil belichten, is de compressor die over de volledige uitgang van de EQ zit. Hij stelt je in staat om een groot dynamisch bereik te hebben. Op het podium tussen de wall of sound van drums, elektrische gitaren en basgitaren, is de compressor het geheime wapen. En als extra bonus hebben we hier te maken met een multi-band compressor. Dit wil zeggen dat de parameters verschillend zijn in de hoge tonen, de mids en de lage tonen. Net zoals een compressor die gebruikt wordt in een masteringstudio. En zoals alles bij de CP40, zijn de standaardinstellingen goed, hoewel alle parameters aanpasbaar zijn en kunnen worden opgeslagen.

PRIJS

De CP40 Stage kost  €1799 (adviesprijs incl. BTW). De beste prijs voor het beste instrument? Ja en nee. In feite is de CP40 een broertje van andere piano’s. Zijn oudste broer, de CP4, heeft heel wat kwaliteiten in huis, maar voor een hoge prijs, namelijk €2399 (adviesprijs incl. BTW). Alhoewel, eigenlijk ook weer niet zo veel… Ik noem er enkele. Ten eerste het klavier. De witte toetsen zijn van echt hout en afgewerkt met imitatie-ivoor en dat maakt een groot verschil. Dan zijn er ook nog de symmetrische XLR-uitgangen en een geïntegreerde voeding in plaats van een adapter. Het is zoveel meer “pro”. En dat is nog niet alles: 422 geluiden tegenover 297. OK, 297 is zeker niet slecht. Er zijn ook drie lagen in plaats van twee. Er is dus de mogelijkheid van overlay. Het hangt er allemaal maar vanaf of het voor jou een belangrijke functie is, of niet. Verder ook nog een vijfbands-EQ in plaats van drie en twee controller pedaalaansluitingen in plaats van één. Zoals je misschien al kon vermoeden: ik ben een grote fan van de CP4. Ik geef daarom ook de twee prijzen naast elkaar. Het verschil is niet te verwaarlozen, maar volledig gerechtvaardigd. De keuze is aan jou!

BESLUIT

Een veilige gok, een piano van goede kwaliteit op alle vlakken. Yamaha heeft zich gefocust op kwaliteit in plaats van op innovatie. De bewezen technologieën zijn overgenomen in plaats van de nieuwere (modeling-)technologie, behalve wanneer het niet anders kon. Het is een succesvolle balans. Zet je vingers erop en je bent overtuigd.