LED EFFECTS

Concept
De D20 is een passieve drieweg speaker. Op zich lijkt dat niet echt speciaal. Je zou je de vraag kunnen stellen of ‘de zoveelste speaker op de markt’ eigenlijk nog wel een meerwaarde te bieden heeft ten opzichte van het meer dan uitgebreide bestaande aanbod. Wanneer de speaker bij Coda wordt gemaakt, denk ik dat we die vraag positief mogen beantwoorden. Coda is een relatief jong bedrijf, dat zich op een opmerkelijk korte tijd een weg naar de top wist te banen. Concurreren met de bestaande grote merken, aan prijzen die niet meer voor ieders budget toegankelijk zijn, is immers niet zo evident. Hoe het komt dat Coda hier toch in slaagt? Wel, op de website lees ik de slogan ‘hearing is believing’, en laat dat nu net een ijzersterk motto zijn! Ik kan dit tot nog toe enkel beamen. Wanneer je Coda hoort (en ziet), weet je meteen dat de producten met de grootste zorg worden ontwikkeld. Topklasse materiaal! Misschien even een klein wist-je-dat-je om bovenstaande kracht bij te zetten? De importeur vertelde me dat de spektakelmusical ‘14-’18 (je weet wel, de musical die een kleine acht maanden quasi dagelijks de Nekkerhal in Mechelen deed vollopen) volledig op Coda draaide. Toch wel een referentie om trots op te zijn. En kan je als relatief onbekende speler zoiets bereiken wanneer je producten niet 100% betrouwbaar en kwaliteitsvol zijn? Neen.
Maar goed, laat ons misschien even overgaan naar de essentie van vandaag: de D20! Passief, dus we hebben een externe versterker nodig. Daartoe leverde de importeur ons een Linus amprack met de juiste presets voor de D20 aan boord. Er werd wel expliciet gevraagd om de versterkers geen deel uit te laten maken van de eigenlijke test, omdat die beestjes zwaar overpowered zijn voor onze testspeakers, en ook wel een beetje omdat de prijs totaal niet meer in verhouding staat tot de D20. Ongelooflijk heerlijke versterkers met een fantastische processing aan boord, maar we moeten realistisch blijven: een beetje minder is ook best oké voor de D20… Binnenkort zou Coda een geheel nieuw platform lanceren, waarbij enkele lichtere en goedkopere versterkers worden voorgesteld. Daarover later meer… Voorlopig klaren we de klus met het Linus-rack, waar we uiteraard niet rouwig om zijn. En uiteraard heb ik ook eigen versterking klaar staan, zodat ik de speakers in diverse omstandigheden kan beoordelen.
De D20 is een ‘true full range 3-way point source’, ontwikkeld voor nearfield toepassingen. De kasten zijn bedoeld voor de fixed install markt, wat je duidelijk ziet aan het ontbreken van handgrepen en een statiefflens. Mobiel zijn ze dus eigenlijk allesbehalve, maar dat wil niet zeggen dat ze buiten ons domein vallen; het zijn wel degelijk volbloed PA-speakers! Er werd gekozen voor een 12” woofer met een extreme excursie (maar liefst 22mm pp lineaire excursie!), vergezeld van een 8”/1,75” drivercombinatie in coaxiale opstelling voor het hoog/mid. Dat resulteert in een goed controleerbare coherente spreiding van 90°. Volgens de specs is de D20 1000W AES belastbaar, met een opgegeven piekvermogen van 4000W. Best wel stevige jongens dus! Volgens diezelfde specs heeft de D20 een frequentiebereik (-4dB) van 35Hz tot 20kHz. En dat is toch wel héél speciaal! Coda spreekt in dat geval terecht over ‘true full range’, want ik ken bijzonder weinig zogenaamde full range kasten die dermate laag kunnen gaan. Ik denk zelfs dat Coda hier een unicum neerzet! Dat werd trouwens heel bewust gedaan, want als één van de voornaamste argumenten achter de ontwikkeling van de kasten, haalt de fabrikant plaatsgebrek aan. En daar hebben onze Duitse vrienden echt wel een punt hoor! Op veel locaties is het haast onmogelijk om je subwoofers op een goede manier op te stellen. Er staat altijd wel iets in de weg, of de ruimte ontbreekt simpelweg. Zeker wanneer we de markt van het vast installatiewerk betreden, komen we vaak in contact met die problemen. Op dergelijke locaties (denk aan culturele centra of polyvalente zalen) wordt er dan dikwijls gekozen voor een stel goede full range speakers, en worden extra subwoofers achterwege gelaten. Als je dat nu echter puur klanktechnisch gaat bekijken (of beluisteren), dan moet je vaak bekennen dat die full range speakers eigenlijk helemaal niet full range zijn. Er ontbreekt vrijwel altijd een degelijk fundament in dergelijke situaties. Het zou dus bijzonder fijn zijn mocht er eens een échte full range kast op de markt komen. Een in afmetingen bescheiden kast, die toch dat subgevoel weet te realiseren. Welnu, Coda belooft ons dat de D20 de geknipte oplossing is! Twee van deze kasten, eentje links en eentje rechts, zouden een klankbeeld moeten opleveren dat vergelijkbaar is met dat van twee doorsnee full range/topkasten met een extra 18” sub. Ik vind dat toch een straffe uitspraak en ben enorm benieuwd hoe die jongens het er in de praktijk van af gaan brengen! Het lijkt wel alsof we gaan opboksen tegen de wetten van de fysica. Best wel uitdagend…

Afwerking, ergonomie & aansluitingen 
De D20 is, net zoals de rest van het Coda-gamma, bijzonder professioneel afgewerkt. De kasten zijn voortreffelijk gebouwd: een stevige constructie met een duurzame structuurlak en een roadproof grille. Ze ogen fraai en klassiek. Doordat er enkele rondingen in het design verwerkt zitten, ervaar ik ze toch als modern en dynamisch. Optioneel is de D20 ook leverbaar als weatherproof versie, wat voor sommige toepassingen een grote meerwaarde kan betekenen. Qua aansluitingen zijn we snel rond: aan de achterzijde werd 2 x Speakon voorzien. Kasten linken is dus geen probleem, hoewel we omwille van de impedantie van 4 Ohm per kast wel een beetje moeten uitkijken. Die impedantie in combinatie met de hoge belastbaarheid, vraagt toch al wel redelijk wat (professioneel) versterkervermogen.
Verder uiteraard geen aansluitingen of knopjes. Het zijn immers passieve speakers, en daar hoeven niet te veel toeters en bellen op te staan… Nu ja, een stel handvaten en een inbouwflens om de speakers op een statief te droppen, beschouw ik persoonlijk niet als toeters en bellen, maar eerder als vrij essentieel. Maar neen dus, handvaten en een statiefadapter vinden we niet terug op de D20. Jammer, al valt de keuze perfect te verantwoorden. De D20 is immers ontwikkeld als een echte installatiespeaker. En waarom zou je nu in Godsnaam handvaten plaatsen op een kast die ergens wordt opgehangen om daarna nooit meer verhuisd te worden?! Vliegpunten zijn ter compensatie dan ook ruimschoots (10 x M6) voorzien. Daarnaast stellen enkele interessante optionele accessoires de gebruiker toch in staat om de D20 op verschillende manieren op te hangen. Zo zijn er bijvoorbeeld stevige beugels verkrijgbaar, waarmee we de kasten verticaal of horizontaal (twee verschillende beugelmodellen, gezien de afmetingen van de kast) kunnen ophangen. Mits de toevoeging van een trussclamp, kunnen de speakers dus wel makkelijk in de trussing worden geïntegreerd, wat wij voor onze test overigens gedaan hebben. Verder zijn ook een array kit, een wall mount en de nodige rigging-ogen beschikbaar. Voor installatiewerk kunnen we dus verschillende richtingen uit. Dat is dan ook het opzet van deze speakers… Op ergonomisch vlak werden er in mijn ogen enkele mogelijkheden niet benut (want let op, zo’n D20 weegt toch al 26kg zonder accessoires, wat het ophangen er niet makkelijker op maakt), maar binnen de doelgroep waarvoor de speakers ontwikkeld zijn, hebben we uiteraard geen klagen!

Zoals reeds gezegd, is de D20 een installatiespeaker die ontwikkeld is voor nearfieldapplicaties. Een ‘speciaal’ kenmerk is de ‘extended low frequency range’. Dat maakt de kasten bijzonder interessant op locaties waar er geen of onvoldoende plaats is om extra subwoofers te plaatsen. Of waar men om andere redenen liever een ‘clean’ grondvlak behoudt uiteraard (diefstal, beschadiging, uit architectonisch oogpunt, etc.). Op dergelijke locaties vormt een setje D20 ongetwijfeld een fantastische FOH-ervaring. Ik zie de D20 ook perfect als infill-speaker fungeren in een complexe setup (op voorwaarde dat de nodige aandacht wordt besteed aan het delay-verhaal en de plaatsing van de subs indien aanwezig), maar ik zie hem ook niet misstaan als highpower monitor in een productiestudio, bijvoorbeeld… De uitstekende nearfield prestaties maken deze makker tot een erg eerlijk klinkende monitor om je opnames op kwaliteit te beoordelen in je high-end studio. Het is alleszins een prachtige speaker die heel divers inzetbaar is. Net om die reden vind ik het jammer dat het mobiele karakter niet werd uitgespeeld. Er zijn immers tal van toepassingen waarbij een speaker met dergelijke capaciteiten de meest ideale oplossing zou zijn. Ook bij mobiel gebruik heerst er wel vaker een plaatstekort, of is er te weinig tijd of budget om een heuse setup op te stellen. Mocht Coda met de D20 ook het mobiele pad bewandelen, zou de doelgroep wel eens fors verruimd kunnen worden. Misschien eens denken aan een D20M, waarbij ‘M’ uitzonderlijk niet voor ‘monitor’, maar wel voor ‘mobile’ staat?

Toen de importeur de speakers kwam brengen, liet hij zich ontvallen dat hij nooit eerder een fullrange kast had gehoord die zo laag ging als de D20. Of beter: die zo goed presteerde in het laag, want dat is niet helemaal hetzelfde natuurlijk. Ik was uiteraard meteen benieuwd, maar hield ergens wel rekening met het feit dat iedere fabrikant en iedere importeur en iedere verkoper van een bepaald merk zijn product wil aanprijzen. Iedere slager verkoopt immers altijd het beste vlees… De D20 en zijn laagweergave? Misschien is het ook niet meer dan een verkooppraatje? Wanneer je op voorhand gewezen wordt op een bepaalde positieve eigenschap, dan ga je die eigenschap al gauw opmerken, ongeacht het nu al dan niet klopt. Maar potverdorie, hij had gelijk hoor! Ik stond werkelijk versteld! De D20 is een speaker naar mijn hart. Hij klinkt quasi perfect. Perfectie is natuurlijk voor iedereen anders, iedereen heeft andere idealen. Persoonlijk hou ik bijvoorbeeld van een warme sound, waarbij een stevig fundament niet mag ontbreken. Dat is meteen ook de reden waarom ik vrijwel altijd een sub mis wanneer ik een full range kast beluister. En dan doel ik niet meteen op de zware voelbare bassen. Het is altijd fijn om het kind in jezelf even los te laten en de volumeknop open te gooien, maar in se verkies ik toch echt wel een kwaliteitsvolle sound boven het ‘hard, harder, hardst verhaal’. Ik streef voor mezelf altijd een hifi-sound na. Ik ken genoeg PA-systemen die me gelukkig stemmen en waar ik echt met plezier naar luister. Die voldoen in mijn oren dan ook effectief aan die hifi klank. Maar in 99 procent van de gevallen, staat er dan wel een sub mee te spelen. Ik heb dat ‘kickje’ nodig. En die D20, die hééft dat gewoon! Een 12” woofer in een kast met gemiddelde afmetingen die dát kan presteren? Het is toch even schrikken. Je moet het eigenlijk gewoon gehoord hebben om het te geloven en om je er een beeld van te kunnen vormen.
Verder ben ik helemaal mee in het plaatsbesparende verhaal. Ik had a priori mijn twijfels bij de praktijk, maar de kasten konden me meteen overtuigen. Ook opvallend is dat de woofers zeer accuraat en met een vrijwel perfecte attack functioneren, en dat is allesbehalve evident voor een speaker met zo’n extreme excursie. Het blijft immers een immense massa lucht die de speaker in beweging brengt; je verwacht daar de bijhorende stoorgeluiden en effecten bij waar te nemen, maar Coda weet dat allemaal perfect op te vangen. Een dikke pluim maar weer voor de fantastische processing! Dit soort ontwikkelingen is naar mijn mening enorm bruikbaar, nuttig en efficiënt.
En dan hebben we alleen nog maar gesproken over de laagweergave… De D20 klinkt enorm gedefinieerd, is nooit agressief en levert een echt ‘highpower hifi-gevoel’. Spraakverstaanbaarheid is prima en zangstemmen worden heerlijk ‘punchy’ weergegeven. Dit klinkt echt zoals het hoort te klinken. Bij de doelgroep hadden we het ook over studio’s. Wel, tijdens het beluisteren viel het op dat ook muziekgenres die ik bij voorkeur zou beluisteren op onze elektrostatische monitoren (eerder klassiek gerichte muziek bijvoorbeeld) op deze Coda zonder krimp perfect in balans weergegeven worden. Met dat verschil dat de bas van de Coda onverstoorbaar strak dieper doorloopt dan bij de elektrostaat. Het zal allicht ook overbodig zijn om er bij te vertellen dat de kasten wel wat vermogen kunnen slikken… Ik heb de nood niet gevoeld om de pannen van het dak te spelen, maar laat me duidelijk zijn: aan volume en power is er geen tekort. Het stereobeeld wordt door de D20 ook bijzonder mooi neergezet, met elk instrument op de plaats waar het moet staan. Een stabiel geluid, dat ongetwijfeld te maken heeft met de coaxiale opstelling en het daaruit voortvloeiende puntbrongedrag. De coherentie die daaruit voortkomt, voorkomt kleuringen en instrumentverplaatsingen in het stereobeeld als men zich in de ruimte verplaatst. Moeilijk te beschrijven, maar gemakkelijk te horen! Los van het feit dat de ingestelde processing in de meegeleverde Coda-versterker subtiel was afgestemd op de D20, hebben we toch stiekem ook eens één van onze eigen versterkers voor de D20-boys gezet. En geloof me, ook met de standaard processorinstellingen die daarin geactiveerd waren, klonk het al behoorlijk imponerend. Uit de D20 komt altijd muziek, geen lawaai… Nu ik de speakers heb mogen beluisteren, hoop ik des te meer dat Coda stiekem aan de mobiele variant aan het werken is.

Gaan we even een blik werpen op de prijslijst? Per D20 dien je volgens de officiële prijzen welgeteld €2055 (incl. BTW) neer te tellen. Voor een passieve fullrange 12”-er is dat zeker geen koopje. Anderzijds denk ik dat de prijs absoluut rechtvaardig is. De D20 is nu eenmaal topklasse. En daarbij, als je je zo’n setje aanschaft, krijg je toch echt wel de indruk dat er een subwoofertje staat mee te spelen. De kost voor een extra sub zit dus al in de prijs verwerkt…

Ja, ik blijf erbij: Coda heeft alles in huis om mij gelukkig te maken! Mijn eerste ervaringen met het merk waren bijzonder positief. Coda levert over de hele lijn topkwaliteit in haar gamma. Niet goedkoop, maar wel ontzettend professioneel. De D20 heeft enorm veel potentieel. Ik durf zonder schroom te verklaren dat ik hem één van de beste passieve speakers op de markt vind. En als we specifiek focussen op het fullrange karakter, met het laagaandeel in het bijzonder, dan overtreft de D20 werkelijk alles en iedereen. Wat een zonde dat de speaker niet meteen ook als mobiele variant op de markt is gekomen. Ik zou hem zo graag overal meenemen en op statief plaatsen, maar helaas blijft het een rasechte installatiekanjer. Geen handvatjes dus en geen statiefflens - maar wel kwaliteit, kwaliteit en nog eens kwaliteit!