Active speakers & subwoofer

Concept

De DXR reeks van Yamaha bestaat uit vier actieve tweeweg fullrange modellen. Van klein naar groot zijn deze geladen met een 8”, een 10”, een 12” of een 15” woofer. De reeks bouwt verder op de succesvolle DSR serie en is ontwikkeld om enerzijds een superieure klank te bekomen, zeg maar gerust ‘high definition’, anderzijds werd ook een ongeziene verhouding tussen compactheid en geluidsdruk nagestreefd. Wij kregen van de importeur twee DXR10 kasten toegestuurd voor de test. Parallel met de DXR reeks werden ook twee nieuwe actieve subwoofers op de markt geplaatst: de DXS reeks. Naast een 15” geladen ontwerp, is er ook de DXS12, een 12” geladen exemplaar. Van deze laatste kwam één kast mee voor de test. De DXS reeks hoeft niet noodzakelijk samen met de DXR’s gebruikt te worden, maar de combinatie blijkt natuurlijk wel ideaal op elkaar afgestemd. Wij gaan hier dus aan de slag met een 12” subwoofer en twee 10” geladen fullrange-/topkastjes. Vergis je echter niet! Op papier blijft het misschien allemaal heel bescheiden, maar in de praktijk is dat helemaal anders! Voor de gedetailleerde specs kan je een kijkje nemen op de website van Yamaha!

Een beknopte maar duidelijke handleiding, een netsnoer en een stevige doos. Meer heb ik ook niet nodig om een eerste positieve indruk te krijgen! Voor zij die toch meer willen, zie ik enkele leuke opties op de bestelformulieren staan, zoals ophangbeugels en basic riggingmateriaal.

Volgens mij kunnen zowat alle mogelijke doelgroepen amuseren met dit testmateriaal. In de eerste plaats richt de set zich op het kleinere PA-werk. Ook voor DJ-werk zijn de kastjes uitermate geschikt, maar iets zegt me dat het ideale ‘live speakers’ zijn. Door het kastontwerp kunnen de DXR’s overigens ook als ‘echte’ stagemonitors gebruikt worden. Dankzij de riggingpunten kan je de DXR’s ophangen of integreren in een vaste installatie.

De DXS12 kreeg een vrij klassieke afwerking. Een stevige houten constructie, afgewerkt met zwarte structuurverf en een eenvoudige grille, die door de afgebogen zijkanten toch een speelse touch bezit. Achteraan hoekig en vooraan met afgeronde hoeken en kanten. Twee stevige handvaten aan de zijkanten, maar jammer genoeg geen wielen. De DXR10 is iets gewaagder qua design. De kastjes ogen modern, met een klassieke grille, eveneens met afgebogen kanten, maar met een gladde, matte kunststofafwerking voor de kast. Heel mooi en strak, maar ik heb wat twijfels bij de duurzaamheid van zo’n afwerking. Ik vrees dat krasjes en dergelijke heel snel zichtbaar zullen zijn, waardoor de kasten er niet lang als nieuw zullen uitzien. Dit blijft natuurlijk een vermoeden, aangezien een beschadigingsproef niet tot mijn vaste testgewoontes behoort… Over de inzetbaarheid van de DXR is alleszins heel goed nagedacht. De mooi afgedekte, strategisch geplaatste riggingpunten en de keuze voor twee statieflenzen (0 en 7 graden) verraden dat meteen! De behuizing werd ook zo uitgewerkt, dat je de kasten perfect als monitor kan gebruiken. De hoek is perfect, maar ook hier twijfel ik terug aan de afwerking van de behuizing, daar ik geen aparte monitorpootjes kon aantreffen. Verder één handvat ‘on top’ en uiteraard de nodige pootjes om de kast neer te kunnen zetten. Als kers(je) op de taart, mag ik niet vergeten te vermelden dat sub en tops zijn uitgerust met een felle witte led achter de grille, die je ook kan uitschakelen wanneer dat gewenst is. Verder kan je de kastjes niet op elkaar stapelen. Misschien overbodig, aangezien het systeem niet gemaakt is om te stapelen, maar toch kan ik me situaties voorstellen waarin ik dat wel zou doen. Enerzijds laten afwerking en stabiliteit het niet toe om te stapelen, anderzijds steken ook resonanties er een stokje voor. De kast op zich resoneert opvallend weinig - wat ongetwijfeld een pluim waard is - maar wanneer je wat volume geeft, ‘dansen’ de kastjes binnen de kortste keren van elkaar af. Mooi op een T-stukje of op een buisje plaatsen is dus de boodschap!

Aan aansluitingen alvast geen gebrek! De topkastjes bieden eigenlijk een driekanaals mixertje met aparte volumeknoppen, waarmee we dus drie kanalen onafhankelijk van elkaar in balans kunnen brengen. Ingang 1 accepteert XLR (input XLR female en thru XLR male), ingang 2 komt binnen op jacks en voor ingang 3 heb je RCA’tjes nodig. Ingang 1 is schakelbaar tussen mic en line, waarbij automatisch een HPF ingeschakeld wordt wanneer je het schakelaartje in de mic positie schuift. Ingang 1 kan via de thru out ook apart worden buiten gebracht, terwijl een link out (XLR) het signaal van de mix ka doorgeven aan bijvoorbeeld een volgende DXR of DXS in de keten. Qua aansluitingen zijn we dan rond, maar er zijn natuurlijk nog enkele features die we niet over het hoofd mogen zien. De kasten zijn uitgerust met Yamaha’s hoogtechnologische D-Contour processorfuncties en FIR-X tuning. De DSP’s laten zich schakelen tussen FOH/main en monitor en kunnen natuurlijk ook in de OFF-positie worden gezet. Ik durf hierbij gerust vermelden dat in mijn ogen D-Contour een van de beste ingebouwde DSP’s op de markt is. De bediening is heel simpel en de kwaliteit en de klank zijn vergevorderd! Al heb ik bij de topjes toch ondervonden dat de monitorstand niet helemaal perfect tot zijn recht kwam. De FOH/main stand gaf dan weer een mooie balans met de juiste verhoudingen van stem en instrumenten. Het inschakelen van D-contour zorgt meteen voor een geluidsbeeld dat er helemaal staat! Zeker ook het vermelden waard is de inschakelbare HPF op de topjes (en LPF op de sub). We kunnen de HPF op 120Hz of 100Hz zetten of hem uitschakelen, al naargelang het doel. De sub kan ook nog op 80Hz worden ‘gecrossed’, zodat hij enkel in de laagste regionen zijn ‘kickje’ bijdraagt. Door te spelen en te combineren met de HPF en LPF instellingen, kan iedere gebruiker zijn eigen klankbalans proberen op te bouwen. Verder vinden we op de topjes, naast de gebruikelijke ledjes (power, signal, limit en protect), nog 2 knopjes terug: een mono-stereo switch en een knopje om de mooie front-LED aan en uit te schakelen. Deze LED kan niet worden gebruikt ter indicatie van de hoeveelheid signaal die in de kasten wordt gepompt, zoals je dat wel eens bij andere merken ziet.

Ik herinner mij dat ik bij een vorige Yamaha-test enkele negatieve puntjes inzake de handelbaarheid van de kasten ondervond. Ergens had ik gehoopt dat die details zouden zijn herwerkt, maar ik stel vast dat deze set op dat vlak identiek is aan de vorige. Ik vind de keuze voor één enkel handvat op de bovenzijde van topkastjes nooit de beste oplossing. Om te dragen en om in en uit te pakken is dat best handig, maar wanneer je de kast op een statief wil plaatsen, lukt dat niet op een comfortabele manier. Slechts één handvat vind ik voor de DXR’s prima, maar dan zou ik dat liever aan de zijkant terugvinden! De sub zorgt, in tegenstelling tot de topjes, voor heel wat gewicht. De twee handvaten laten de kast wel vlot en zonder al te veel moeite verplaatsen over korte afstanden. De bediening van deze Yamaha’s vind ik persoonlijk echt top: intuïtief, handig, hoorbaar en kwalitatief. Maar misschien schrikt een leek, zonder technische kennis van zaken, een beetje terug van de (te?) enorme waaier aan regelmogelijkheden.

Luidsprekers moeten resonantievrije constructies zijn die redelijk wat akoestisch vermogen kunnen afstralen en daar weet Yamaha véél van af. De verwachtingen waren dan ook behoorlijk gespannen. En kijk, kort gezegd: dit setje klinkt als hifi in de oren! Hifi, of High Fidelity: het was destijds een kreet om aan te geven dat een geluidsinstallatie heel getrouw de werkelijkheid kon weergeven. Precies daar scoort Yamaha! Al van bij het eerste nummer viel op dat de klank erg natuurlijk was. Geboeid luisterde ik naar de verschillende details in mijn haast vaste patrimonium aan testnummers. Details die ik hier duidelijk kon horen en die ondanks alle inspanningen van de hedendaagse fabrikanten toch bij sommige boxen nog deels verloren gaan in een soort muziekbrij. Niets daarvan bij deze Yamaha’s! Alle instrumenten stonden stabiel en netjes gedetailleerd in hun positie. Ook bij een wat hoger volume geen dichtlopend muziekbeeld. De bassen bezitten behoorlijk wat druk, zonder al te nadrukkelijk over te komen en zonder de neiging te vertonen om dicht te lopen in een laag gerommel. Ik heb diverse muzikale genres bovengehaald, dezelfde diverse stijlen waarmee ik al veel luidsprekers heb getreiterd, en nergens kreeg ik bij deze test de indruk van ‘dit is te moeilijk’. Vocale nummers klonken erg natuurlijk, present, mooi en zuiver met wat ‘lucht’ om de stemmen heen en helemaal niet schril of hard. Basloopjes op zowel basgitaar als trombone kwamen er verrassend intact uit. Ik realiseerde me plots dat ik eigenlijk gewoon aan het opgaan was in de muziek en dat ik niet eens de moeite had genomen om even op de achterzijde van de boxen gaan te kijken hoe die knopjes nu precies stonden ingesteld. Ik had alleen de volumeknoppen op ‘nominaal niveau’ gedraaid, maar de rest had ik nog geen blik gegund. Daar moesten we dus maar eens aan beginnen. De scheidingsfrequentie stond ingesteld op 120Hz. Bij 100Hz moeten de topjes iets harder zwoegen en de sub geeft dan echt alleen de drukstoten. Ik verwacht dat de topjes daardoor wat minder maximale geluidsdruk aan zouden kunnen, maar eerlijk gezegd is dat eerder een vooroordeel dat steunt op wat je afleest bij de knopjes: ik heb daar bij de test maar weinig van gemerkt. Ik zou me ook niet eenduidig kunnen uitspreken over de ‘klankmatig beste stand’. De verschillen blijven redelijk subtiel en dat pleit eens te meer voor de reserves die dit setje bezit. Op de subkast kon ik de ‘extended LF’ stand inschakelen, waardoor hij in het allerlaagste laag nog wat meer deed vergeten dat er ‘maar’ een twaalf inchje in zit. De boost stand overtuigt bij muziek die het van de drukkende bassen moet hebben: wat meer punch, maar niet in het allerdiepste register. Een combinatie van de ‘boost’ op de sub en de ‘FOH’ op de tops kon mij persoonlijk het meest bekoren. Ik heb terloops even twee microfoons ingeplugd: een duurder en een goedkoper model. Zo kon ik constateren dat ook de processorstandjes met meer geforceerde basweergave er niet bepaald toe leiden dat je stemgeluid bij spraakweergave allerlei ongewenste ploffers gaat vertonen. Dat komt bij digitaal gecorrigeerde systemen wel meer voor en ook op dat vlak is Yamaha dus niet in een valkuil getrapt. De regeling werkt zoals een contour of loudness regeling zou moeten werken: bij lagere volumes wat hoog maar vooral wat laag (hier dus laag-midden, want het gaat over de topjes) bijvoegen omdat onze lieve oortjes bij lagere volumes daar niet zo gevoelig voor blijken. Bij de subs uiteraard hetzelfde effect, maar dan gelukkig enkel in het laag. Mijn slecht karakter heeft dan ook eens even de subkast uitgeschakeld, om de topjes als full range weergevers over hun grenzen te duwen. En ja, dat klinkt natuurlijk veel minder fors, maar zeker met de contourregeling in de FOH/main stand was er van ‘afgaan’ totaal geen sprake. Integendeel: het klonk nog steeds muzikaal overtuigend en natuurlijk. Uiteraard niet om disco mee te gaan spelen op een luid niveau of om de basgitaar te gaan versterken, maar laten we een beetje logisch blijven. Muziekweergave vanaf een CD’tje klonk op een meer dan behoorlijk niveau erg aangenaam. De topkastjes hebben ook nog een ‘monitor’ stand bij die bewuste contourregeling, maar die beviel me niet zo. Het laag wordt er dan natuurlijk wat af gehaald en het hoog wordt geboost, wat me een beetje een raar gevoel gaf. Ook leek een microfoon nu al sneller feedback op te leveren. Ik moet er wel eerlijkheidshalve bij vertellen dat ik deze stand alleen maar snel heb beluisterd zonder dat ik verder over een ander PA systeem beschikte, om een FOH weergave mee te realiseren. Dus mijn beluistering van de monitorstand was niet erg relevant voor de omstandigheden waarin je die topjes echt als een podiummonitor zou willen gebruiken. Maar al bij al zal het ondertussen wel duidelijk zijn dat de klank van dit materiaal mij erg heeft kunnen bekoren!

Het kwam al ter sprake: voor een systeem van deze omvang zet de Yamaha set een absoluut bovengemiddeld niveau neer. Het is zonder meer mogelijk om er muziek op feestjes mee te draaien, groepjes mee te versterken in de doorsnee lokale zalen (en om net na middernacht de politie op bezoek te krijgen met een decibelmeter). De configuratie die ik heb getest was bovendien redelijk basic: één sub en twee topjes. Maar niets houdt ons tegen (tenzij ons budget misschien) om aan elke zijde een aparte sub te gebruiken en hierop met de klassieke ‘paaltjes’ en een T-stuk telkens twee topkastjes te monteren, zodat je eventueel die twee topjes wat kan uitwaaieren bij een ‘breder’ publiek. Ok, je gebruikt dan uiteraard twee sets in plaats van één, maar het geheel blijft uiterst transportvriendelijk en op die manier bekom je toch een respectabele maximale output. Ik heb het eens uitgeprobeerd, beide topjes naast elkaar op een tussenpaaltje op de sub, uiteraard dan slechts alleen aan de linkerzijde, en de output die uit zo’n twee akoestisch gekoppelde topjes komt, overtreft de modale enkelvoudige topkast van een maatje meer! De cijfers? Yamaha geeft voor zowel de DXR10 als de DXS12 een maximale SPL op van 131dB!

De prijs voor een DXR10 bedraagt officieel €725, inclusief BTW. De sub doet daar nog een schepje bovenop en kreeg een prijskaartje van rond de €870. De straatprijzen liggen natuurlijk wat lager, maar toch blijft het een stevig bedrag voor deze compacte jongens. Wat niet wil zeggen dat het overdreven duur is, integendeel! Kwaliteit draagt altijd een bijpassende prijs. Het setje dat ik hier onder de loep mocht nemen, is alleszins elke Euro volledig waard!

Ik durf gerust te stellen dat Yamaha grotendeels in het beoogde opzet is geslaagd! Ondertussen is allicht duidelijk geworden dat onze testset zijn ‘kleine eerste indruk’ heeft omgezet in grootse prestaties. En precies daar weet Yamaha ons te overtuigen. Ik heb een wel erg muzikaal setje gehoord, dat op vlak van geluidskwaliteit gerust in het topsegment mag meedraaien. Daarenboven was ik verrast over de kracht, de helderheid en het detail waarmee deze kleintjes de stemmen en instrumenten tot leven brachten. Als kers op de taart werd er ook nog eens voor een prijskaartje gezorgd waar we ons niet eens al te veel pijn aan hoeven te doen. Ik kan hier kort in zijn: een investering die zich zonder twijfel loont! Afwerking