aanmelden
Tannoy VQ
Live Sound & PA 30-01-2009
door:
Tannoy. De Meet Music-lezer die bij het horen van deze naam zijn voorhoofd nog fronst moet écht dringend zijn/haar korte-termijn geheugen laten nazien! Deze zomer nog schotelden we je de geschiedenis van het bedrijf voor (MMM 236) én gidsten je doorheen de fabriek (MMM 237). Tijdens ons bezoek aan Schotland mochten twee van onze mensen een luistertje doen (is dat dan niet de tegenhanger van ‘een kijkje nemen'?) naar de nieuwe VQ-serie. Ze waren helemaal in de wolken en dus was het onvermijdelijk dat deze eerste kennismaking zou opgevolgd worden door een grondiger beluistering in onze eigen testruimte.
Vooraleer we er écht aan beginnen, geef ik dan toch maar even toe aan die uitzonderingen die nog nooit van Tannoy gehoord hebben. De naam Tannoy heeft altijd gestaan voor topkwaliteit. En als ik top zeg, dan bedoel ik echt top. Decennia lang vonden we ze in Europa in de meest gerenommeerde opnamestudio's. En wanneer we bijvoorbeeld even de grote plas oversteken (en daar bedoel ik dan niet de Noordzee mee), zal je zien dat Tannoy in de USA een van de grootste spelers is in de markt van de vaste installaties. Je kan je het hier misschien moeilijk voorstellen, maar ginds wordt die strijd voornamelijk gestreden in de zogenaamde ‘Houses of Worship', allerhande kerken zeg maar. Niet alleen daar, maar ook in talloze stadions en openbare plaatsen is Tannoy vandaag de norm. Sinds Tannoy niet meer tot dezelfde groep als Martin Audio behoort is men zich, naast de "vaste-installatie markt", ook gaan richten naar deze van de touring systemen. Daar waar de meeste firma's zich volop op de line-arrays wierpen, was men er bij Tannoy echter van overtuigd dat het principe van hun Dual Concentric systeem ook bij toepassingen in zeer grote ruimtes nuttig zou kunnen zijn en bepaalde typisch met line array gepaard gaande moeilijkheden zou kunnen voorkomen. (Door het geluid samen te persen tot een spreidingshoek van om en nabij de 10°, is een zekere akoestische vervorming onvermijdelijk.) Alleen had Tannoy tot voor kort geen systeem dat voldoende geluidsdruk produceerde om deze jobs aan te kunnen. En laat nu net vooral vanuit Amerika (ook door traditionele Tannoy klanten) een sterke vraag naar grotere systemen komen. Voldoende motivatie dus om een antwoord te ontwikkelen: de VQ.

ALGEMEENConcept
Om deze vraag te beantwoorden, kunnen we best eens een kijkje nemen naar wat er in onze testruimte op ons te wachten staat. Het betreft een flink uit de kluiten gewassen set, bestaande uit een topkast met een downfill en een enkele sub per kant. Tussen de twee gevlogen stacks zie ik verder nog twee rackjes staan met daarin de nodige amps, ontvangers, crossovers e.d.
Welke producten staan hier nu precies opgesteld? Vooreerst de VQ NET 60, VQ NET DF (downfill) en de VS 218 R (sub). We hebben het geluk dat onze set persoonlijk werd afgeleverd en opgebouwd en dus helemaal gebruiksklaar is. Ik concentreer me in deze bespreking op de VQ NET 60. De DF werd ons immers alleen om visuele redenen meegeleverd. Om deze, volgens het zelfde principe van de 60 geconstrueerde, downfill te kunnen beluisteren moet je immers de kasten in een veel hogere ruimte dan de onze ophangen. De VS 218 R sub bestond al langer en vult de VQs perfect aan.

Design
Wat is er nu zo speciaal aan deze VQ NET 60? Wat meteen opvalt is de conische hoorn die uit MDF blijkt te zijn gefreesd. Bovendien wordt voor het hoog en mid een dual concentric speaker (3,5" en 2") gebruikt, waar Tannoy al een patent op had. Verder nog 2 x 12" te bespeuren en achteraan enkele XLR-stekkers en RJ 45 aansluitingen naast een Powercon.
Mmm, een actief gestuurde 3-weg speaker waarvan het hoog en mid op een conische hoorn (PSW Waveguide 60° x 60°) zit en het laag op een semi-hoorn. Daar lust ik wel wat van. Verder werden deze kasten uitgerust met een dual channel class D amp met ingebouwde DSP (3e generatie SHARC). Alle sampling gebeurt aan 96KHz en 24 bit, ook de A/D en D/A conversie. Bovendien kan het geheel via netwerk bestuurd worden.

Handleiding
Als al het voorbereidende werk al is gebeurd en je ‘live' uitleg krijgt over de mogelijkheden, heb je beslist geen handleiding nodig. Wel heb ik een aantal brochures doorgenomen over de verschillende speakers in de reeks. Je kan natuurlijk ook altijd op de site van Tannoy terecht!

Het gamma
Naast de hier besproken VQ NET 60 (60° x 60°, 115db/1W/1m) bestaat het gamma nog uit de VQ NET 100 (100° x 100°, 110dB/1W/1m) en (zeer binnekort) de VQ NET 40 (40° x 40°, 121dB/1W/1m). Als downfill kan je kiezen uit de VQ NET DF met 80° x 50° en binnenkort ook de 80° x 40° en 80 x 30°. Tenslotte is er de VQ MB (Mid Bass cabinet). De hele reeks is zowel actief als passief te verkrijgen.
De kasten komen in drie uitvoeringen: 1) vaste insallaties, 2) touring (met extra voorzieningen voor wielen en extra handgrepen) en 3) "marine" (een waterproof-versie voor pretparken e.d.). Wij kregen de installatie versie ter beschikking.

BOUW Behuizing
De speakerkast werd gemaakt uit 18 mm dik berken multiplex. De hoorn voor het hoog en mid werd uit MDF ge-freesd, in die zin dat men over de hele hoogte van de hoorn een stapel van deze platen aan mekaar kleeft tot een massief blok, waaruit vervolgens met de CNC-machine de hoorn gefreesd wordt. Men opteert voor deze constructie (boven een in kunststof gegoten hoorn) omdat de eigen resonantie van een houten hoorn volledig buiten z'n auditief spectrum valt. Normaal gezien zijn de hoorns 60 bij 60 of 100 bij 100 graden. Voor de downfill, die enkel de hoog/mid module heeft, is dit 80° x 50°. Volgens de fabrikant zouden de spreidingshoeken evengoed op bestelling gemaakt kunnen worden. Is gewoon een kwestie van de maten in te voeren in de CNC-freesmachine en klaar is kees. In praktijk wordt een hele reeks met verschillende spreidingshoeken in het gamma opgenomen (zie hoger), waarmee aan elke mogelijke situatie het hoofd kan geboden worden.
Op de topkasten vinden we 8 handvaten terug, maar het is natuurlijk niet de bedoeling dat je deze speakers gauw even gaat tillen. De kast weegt immers 80 kg en meet 925 x 694 x 515mm. Deze Tannoy's zijn bedoeld voor zowel gebruik in een vaste als een mobiele installatie. Er zijn dan ook 12 M10-punten voorzien aan de boven- en onderzijde om de speaker vast te hangen. Als je kasten verticaal gaat riggen, doe je dit d.m.v. speciaal hiervoor ontworpen "link plates" aan de zijkant. Voor onze test konden we beschikken over een mobiele installatie die toch indrukwekkend om zien was. De kasten werden opgehangen aan twee liften. Men installeert en fixeert de liften, bevestigt de downfills aan de kasten, hangt de combinatie op aan de liften en takelt het geheel naar boven. Ik stond erbij en ik keek ernaar! Maar het was ook eigenlijk niet meer dan dat. Gezien de grootte van deze installatie was de tijd waarop ze in elkaar stond opmerkelijk kort.
Verder naar de achterkant van de kasten dan. Daar, onder het paneel met koelvinnen, verluchtingsgaten en aansluitingen, zien we 4 grote gaten in de kast: 4 getunede poorten voor de dubbele 12" die ze aan boord hebben. Hierdoor zie je de achterkant van de 12" met de bedrading zitten.

Afwerking
De kast werd behandeld met zwarte textuurverf. Op aanvraag kunnen deze modellen echter in elke kleur geleverd worden. Kwestie van te passen in hun omgeving! Zwart of wit zijn evenwel de basiskleuren. Om de speaker te beschermen werd gekozen voor een zwarte, geperforeerde grille. Alle elementen passen perfect bij elkaar aan. Het geheel is smaakvol - tegelijk indrukwekkend en sober.

MOGELIJKHEDENToepasbaarheid
Zoals gezegd kan deze serie zowel vast als mobiel ingezet worden. Voor gebruik in een vaste installatie heb je als extra voordelen de waaier aan beschikbare kleuren en de ruime keuze aan verschillende spreidingshoeken, waardoor je de set echt optimaal kan afstemmen op de ruimte waarin ze moet functioneren. Maar ook mobiel zijn ze dus perfect te gebruiken. Alle componenten zijn immers ontwikkeld om probleemloos het hoofd te bieden aan de beproevingen van een ‘life on the road'.
Een duidelijk voordeel is dat de ophanging en uitlijning makkelijk en snel gebeurt, niet in het minst vermits het om minder kasten gaat dan een klassiek line array systeem, en dat je de klank snel optimaal kan afstemmen aan de ruimte dankzij de makkelijk te bedienen software.
Gezien de akoestische geluidsdruk (tot 145 dB SPL op 1 meter bij volle belasting) die door een enkele topkast kan ontwikkeld worden, hoeven we er eigenlijk niet bij te vertellen dat het hier over een systeem voor grote venues gaat. En dan hebben we het nog niet eens over de klank gehad, want ook die bepaalt natuurlijk de toepasbaarheid. Je leest hier straks meer over, maar ik kan je eigenlijk al verklappen dat de klank gewoon meteen verbluffend goed zit, ook al vooraleer je alle parameters optimaal ingesteld hebt. Wanneer je bedenkt dat eender welke EQ-ing je gevoeligheid in evenredigheid beïnvloedt, is dit een belangrijk voordeel.

Aansluitingen
Deze bevinden zich allemaal aan de achterzijde van de VQ NET 60. Net boven de 4 getunede poorten is een zwart gelakte, metalen plaat waarop we van links naar rechts de volgende aansluitingen vinden: XLR, zowel in als uit, 2 x RJV 45, waarvan 1 in en 1 doorlink en als laatste een Powercon voor de stroom. Verder vinden we nog enkele LED's terug op de speaker. Een blauwe om te zien of ie stroom krijgt, een groene om te checken of er signaal binnenkomt, een rode die begint te branden wanneer de limiter aan het werk gaat. Als laatste is er nog een LED vooraan (achter de grille) aangebracht. Deze felblauwe LED gaat knipperen als je de speaker van op afstand in de software aanvinkt (‘winking'). Zo weet je meteen aan welke speaker je eventueel aanpassingen wil aanbrengen en ben je zeker dat je met de juiste DSP aan het werken bent. Handig!

Bediening
In dit geval was het nogal eenvoudig, ik hoefde enkel de muziek te kiezen die door de speakers moest komen, want de opstelling was al gebeurd. Ik bedoel maar, dit is geen plug ‘n play systeem. Hoewel. In de bredere zin van het woord (voor de professionele gebruiker) zou je het wel zo kunnen benaderen, want je hebt niets anders nodig naast signaal en stroom. Alleen moet je het systeem natuurlijk eerst wel installeren. Eens het systeem juist hangt of staat, kun je het gewoon aanzetten en je hebt direct een klank waar je van versteld staat!
Een handig feature dat tevens het vermelden waard is bij deze speakers, is het feit dat ze een auto power save modus hebben. M.a.w. als je ze een tijdje niet gebruikt, schakelen ze zichzelf in stand-by. Je hoort een korte klik wanneer dit gebeurt. Wanneer je dan plots muziek aanzet, zijn ze meteen weer mee. Ze hoeven niet eerst terug op te starten.

Software
De software kan vanop een pc of mac aangestuurd worden. Je krijgt per speaker een klein display te zien, waarin je alle mogelijke bedieningsfuncties van de DSP terugvindt. Bijvoorbeeld 8 parametrische EQ's, een delay, fase, limiter,... Bij het bekijken van deze parameters valt me op hoe de limiter van het mid/hoog telkens begint te werken. Er zit nl. een dual channel 800W class D amp ingebouwd die gebruikt wordt om het hoog in bedwang te houden.

Ergonomie
Perfect voor een vaste installatie zou ik zeggen. Maar graag had ik deze speakers toch ook bij verhuurbedrijven gezien. De snelle en eenvoudige opstelling is gewoon superieur aan de systemen die we doorgaans gebruikt zien.

KLANKAlgemeen
Qua grootte en klank doen ze me vaag aan een Amerikaanse fabrikant denken die in verhuurbedrijven een belangrijke afzetmarkt vond. M'n collega redacteur besloop een gelijkaardige gedachte. Als je weet dat we dachten aan de MeyerSound MSL-4 en EAW KF 850, weet je meteen dat we met deze Tannoy in het absolute topsegement zitten. We hebben hier dan ook te maken met een kwaliteitsniveau dat zich niet makkelijk laat verwoorden... Beide vernoemde speakers, eveneens volledig hoorngeladen, zijn toch wel een standaard geworden in de pro audio wereld en worden ook nog vaak gevraagd op technische riders. Voor Tannoy blijft het natuurlijk de vraag of men zich in dit segment een (rechtmatige) plaats zal kunnen veroveren.
Op gebied van klank had ik in elk geval een ‘wauw-ervaring'! Zelden hoorde ik zo'n zuivere weergave in het mid- en hooggebied. Ook de spreidingshoek klopt volledig voor elke frequentie op elke plaats. Een heel smooth en open geluid dat zeer hifi klinkt en toch over de nodige ballen in het laag beschikt. En helder. Helder. Ik sta er gewoon van versteld hoe mooi en natuurlijk dit allemaal klinkt... en blijft klinken, zowel bij lagere als bij hogere volumes en dat op alle plaatsen binnen het stralingsgebied. Als we op afstand luisteren, merken we dat onze testruimte (van zo'n 200 vierkante meter bij 4m hoogte) qua volume ongelofelijk tekort schiet om het systeem ook op vol vermogen te kunnen beoordelen. Bij ons bezoek aan de fabriek hoorden we de VQ reeds in een club in Glasgow, een ruimte van meer dan 1200 m2 bij ruim 6 m hoogte. Men draaide daar het systeem even vol open, waarbij we konden vaststellen dat er ook dan absoluut géén distortie plaatsvond. Geen krimp. En alles bleef helder. Helder. Na korte tijd moesten we echter het pand ontvluchten, want zelfs voor deze ruimte was het volle vermogen te groot. We wilden onze oren later die dag immers nog voor wat anders kunnen gebruiken... Laat het dus duidelijk zijn: dit systeem is ontworpen voor de écht grote venues.

Precisie
Laten we beginnen met te stellen dat de precisie een van de opvallende sterke punten is van dit systeem. We beluisterden de meest diverse muziekstijlen, klassiek, jazz, rock, pop, dance, techno, house, hip hop, r ‘n b, country, en dit met de meest uiteenlopende bezettingen, gaande van een solo piano of akoestische gitaar tot een symphonisch orkest en erg ‘vol-gearrangeerde' elektrisch versterkte bands, van muziek met extreem veel dynamiek tot super gecompresseerd... Telkens stonden we versteld van de absolute precisie en niet zelden hoorden we nuances in de muziek die ons nooit eerder waren opgevallen. Dit kan echt wel tellen! Normaal gezien ervaar je dit enkel bij de top hifi-installaties.
Wat maakt deze klank dan zo bijzonder? Wat heeft men bij Tannoy precies gedaan? De point source waveguide zorgt ervoor dat alles perfect in fase zit. Er komen dus totaal geen delays voor tussen de verschillende onderdelen van de klank. De transient response is dan ook excellent. Dit is uiteraard een gevolg van het Dual Concentric principe in combinatie met de super rigide constructie van de gefreesde hoorn. Een en ander zorgt voor een ongekend open en absoluut correcte sound, waardoor het allerkleinste detail hoorbaar wordt. De afstraling is nl. constant bij elke frequentie, op elke plaats en bij elke geluidsdruk. (D.w.z. de gemeten afwijkingen zijn ongekend minimaal en verwaarloosbaar. Voor wie meetstatistieken kan lezen, publiceren we op onze website de resultaten, zoals die opgetekend werden door NWAA Labs Inc in Santa Clarita, California.) Tannoy zou uiteraard Tannoy niet zijn, mochten ze niet meteen een patent op die VQ-driver en hoorn genomen hebben.

Rendement
Het rendement ligt zeer hoog bij deze, volledig hoorngeladen, speaker: de VQ 60 haalt bij een vermogen van 1 Watt een geluidsdruk van 115dB op 1 meter! Bij de VQ 100 ligt dit 5 dB lager, wat te wijten is aan de grotere spreidingshoek van de kast. Bij de binnenkort te lanceren VQ 40 zal de geluidsdruk oplopen tot 121dB!

BUDGET En dan rest ons enkel nog het hoofdstuk over het budget. Of dit een budgetvriendelijke speaker is, vraagt u zich af? Eigenlijk wel. Een VQ NET 60 komt op 5450 euro (bruto adviesprijs exclusief btw). Een hap uit het budget? Waarschijnlijk wel, maar weet dan dat een MSL-4 het dubbele kost van deze Tannoy VQ.

BESLUIT Tannoy wou, dankzij hun Dual Concentric systeem, een antwoord bieden op de line arrays, zonder geconfronteerd te worden met de typische line array problematiek? Wel, dit is ze gelukt! Klank en precisie zijn in alle omstandigheden verbluffend.
Tannoy wou met hun Dual Concentric concept ook de zeer grote venues aankunnen? Wel, met 115dB bij 1 Watt op 1 meter kunnen we stellen dat deze opdracht volbracht is!
De voordelen als touring systeem zijn duidelijk: eenvoudig te monteren, minder kasten, sneller werken, minder plaats in de truck, en beduidend voordeliger.
We hebben het gevoel dat er toch iets moet zijn dat we niet gemerkt hebben, want dit lijkt bijna te mooi om waar te kunnen zijn. Maar tot wanneer iemand ons hierop wijst, kunnen wij alleen maar besluiten dat Tannoy op briljante wijze geslaagd is in hun opzet en dat de VQ het zeker waard is om regelmatig op je pad te treffen!
We kunnen alleen maar hopen dat Tannoy binnenkort deze hoorntechniek ook in kleinere kasten zal gaan toepassen, zodat we ook bij bescheidener evenementen van deze klankkwaliteiten zullen kunnen genieten. Logisch, toch?
DOWNLOAD SPEAKER TEST RESULTS