aanmelden
Lexicon PCM96
Recording & Producing 19-11-2008
door:
Er zijn geen seizoenen meer... Heb je gezien hoeveel sop we over onze kop gekregen hebben in juli? Enkel de eendjes en de kikkers beleven momenteel een goede zomer. En bovendien krijg ik dan nog het laatste nieuwtje van Lexicon: topper dan topmateriaal!!! Alsof de kerstman was langs gekomen tijdens de zomervakantie? Je hoort me niet klagen, want zoals je zult lezen gaat het hier om een buitengewoon toestel. Maar toch herhaal ik het nog eens: er zijn geen seizoenen meer!

VOORSTELLING Lexicon is ongetwijfeld het bekendste merk wanneer we het hebben over reverb. Vraag maar aan een Amerikaan welke reverb hij wil, en hij antwoordt steevast: ‘a Lex!'. Het ging zelfs zo ver dat de fabrikant enkele jaren terug een tof en goedkoop reverbje op de markt bracht dat de naam ‘aLex' droeg, een soort knipoog naar deze befaamde uitdrukking. Deze keer zitten we echter op een totaal ander niveau: deze pasgeborene behoort namelijk tot het high end segment. Laat ons even de regen, BHV, en de voorbije of toekomstige vakantie vergeten en ons concentreren op het allerbelangrijkste: de laatste nieuwe Lexicon, de PCM96.

BESCHRIJVING Alles is vergankelijk, mijn beste! Deze Lexicon is zelfs niet blauw. Ongelooflijk! Blauw was nochtans dé kleur die synoniem was voor dit merk. Ze gebruikten het zelfs voor de naam van hun presets, zoals ‘blue hall'. Volgens mij was de emmer blauw gewoon leeg en moest Lexicon op zoek naar een nieuwe, modernere look, en die is volgens mij ook helemaal geslaagd. De foto's geven je slechts een idee, want in ‘t echt kan ik je verzekeren dat het een mooi object is, sober en stijlvol tegelijk. Je weet meteen dat je met serieus materiaal te doen hebt. Qua afmetingen tellen we slechts één rackunit hoogte. Het gewicht bedraagt drie kilo negenhonderd en het toestel is een indrukwekkende drieëndertig centimeter diep (en aangezien de diepte van een reverb van essentieel belang is...). De zijkanten werden vrij gemaakt voor een goede ventilatie. De gebruiker beschikt vooraan over een groot LCD-scherm, een groot jogwiel en drie kleintjes. Tel daar nog zes drukknoppen, een Compact Flash kaart lezer, een aan/uit-knop en enkele piepkleine leds, op de linkerkant van het toestel om het signaal aan te duiden, bij en we zijn rond. De achterkant is rijkelijk gevuld: twee analoge in- en uitgangen op XLR en digitale in- en uitgangen op AES/EBU. Ook is er een Worldclock op BNC, drie MIDI-pluggen (in-out-thru), twee FireWire's en twee Ethernet verbindingen op RJ45. Om af te ronden is er dan nog enkel de IEC-stekker. De PCM96 werkt op 24 bit en met samplefrequenties gaande tot 96 kHz. Zou dit een uitleg zijn voor de benaming van het toestel? Of refereert deze naar het grootste model, de PCM960? Of misschien allebei een beetje? Wie zal het zeggen...

GEBRUIK Het aanzetten van het toestel alleen al is de moeite waard. Zoals ook bij andere toestellen uit de topreeksen duurt het wel even voor de PCM96 opgestart is, en ondertussen verschijnt het woord ‘Lexicon' in drukletters op het scherm. Ook hier is de blauwe kleur weg. Deze werd vervangen door een traditionelere geel/groene achtergrond. De karakters zijn erg goed leesbaar. Het eerste wat opvalt is dat het ergonomisch karakter een duidelijke vooruitgang gemaakt heeft ten opzichte van eerdere modellen, zoals de PCM91. De gebruiker beschikt over vier draaiwieltjes: één groot en drie kleintjes. Je kunt ze uiteraard ronddraaien, maar ook indrukken, om toegang te krijgen tot de verschillende parameters. Het handigste, volgens mij, is dat je het gewenste programma kunt selecteren (door aan het wieltje te draaien) en dit oproepen (door de knop in te drukken), en de belangrijkste parameters met de andere drie wieltjes rechtstreeks kunt editeren. Deze verschijnen dan ook op het scherm. Bijvoorbeeld: de lengte, de predelay en de frequentie van een filter. Je kunt uiteraard ook veel dieper gaan in de parameters, maar voor Jan met de pet zullen de basis presets en enkele regelingen reeds meer dan voldoende zijn. De vier drukknoppen dienen voor verschillende functies zoals tap tempo, het bewaren van programma's of het laden ervan. Met de ‘back' toets klim je terug omhoog in de menustructuur, en zoals de naam het zegt, kun je met de ‘compare' toets de gewijzigde klank vergelijken met de oorspronkelijke klank van de preset. Dit is van belang om zicht te krijgen op de aangebrachte wijzigingen. Met de knop ‘machine' kies je de gewenste werkingsmodus (enkelvoudig, dubbel of vierdubbel). We zijn dus ver af van de ingewikkelde menu's van destijds. Volgens mij kun je er zelfs zonder de handleiding aan uit geraken. Deze handleiding is trouwens goed ontworpen. De originele versie is in het Engels maar je kunt ook Franse, Spaanse en Duitse versies downloaden via de site van de constructeur. De reverbs werden in categorieën onderverdeeld (Hall, Chamber, Plate, Chorus/Flange, Room enz.). Elke categorie biedt dus haar eigen presets. Wanneer je aan de ‘select' knop draait terwijl er een preset op het scherm staat, dan zie je enkel de presets verschijnen die tot de gekozen categorie behoren. De ‘system' en ‘machine' presets hebben dan nog hun eigen categorie, waarbij de ‘system' presets gebaseerd zijn op verschillende configuraties en de ‘machine' presets op bepaalde algoritmes. Ze beschikken eveneens over ‘user' categorieën en ‘card' categorieën. Hiermee kan de gebruiker z'n eigen presets bewaren. De ‘user' presets worden bewaard in het geheugen van de PCM96, terwijl die van de categorie ‘card' op een (niet meegeleverde) compact flash card worden bewaard. Een USB-stick zou hier wel handiger zijn geweest. Voor wat de DSP betreft is het mogelijk om te kiezen tussen ‘stereo', ‘dubbel mono', stereo of mono in ‘cascade', mono naar stereo of tenslotte twee mono's naar stereo. In dit geval beschikt men dus over twee verschillende effecten, in functie van het gekozen kanaal (links of rechts). Deze worden vermengd aan de uitgang, met interne mogelijkheid tot doseren van het effect. Wat origineler is, je kunt deze PCM96 rechtstreeks op je computer aansluiten en hem gebruiken als ‘plug-in'. Zo kun je een project aanmaken in je audiosoftware, een audiospoor aanmaken en daar een insert voor kiezen. Voor die insert kun je dan surfen in het menu van de PCM96 en een algoritme kiezen uit de lijst. Dit opent het plug-in venster van de PCM96. Deze functie is momenteel enkel beschikbaar voor mac (pc volgt binnenkort) en werkt wel degelijk, maar het kon me niet echt overtuigen. De latency is aanzienlijk en erger: soms loopt het vast. De verbeteringen staan op de agenda van de constructeur, en ik kan maar niet wachten tot ze er zijn. Voilà, ik ben tevreden: ik heb een minpunt gevonden, maar geef toe, het gaat om een minder belangrijk probleem. Voor de rest niets dan lof, lees maar het volgende hoofdstuk.

KLANK

 

Van zodra je de klank hoort van deze reverb, val je op je knieën en dank je de schepper (van deze reverb): Lexicon. Kies een ‘hall' preset en je krijgt de indruk dat je in een kerk zit, en de illusie is perfect. Waw! We hebben hier te maken met een topklasse apparaat. Ik ben de gelukkige eigenaar van een PCM91 en beleef er al jaren plezier aan. Ik kon dus meteen de vergelijking maken, en toegegeven, Lexicon is erin geslaagd om nog straffer uit de hoek te komen. De klank is goed gedefinieerd en mengt zich op de meest harmonieuze en natuurlijke manier met het oorspronkelijk geluid. In feite zijn er volgens mij twee soorten reverbs: deze waarbij je hoort dat er iets toegevoegd werd aan de originele klank, en deze waarbij je de indruk krijgt dat de originele klank en het effect één zijn. Deze PCM96 maakt ongetwijfeld deel uit van deze tweede groep. Je kunt de hoeveelheid reverb vrij hoog opdrijven vooraleer je echt hoort dat je aan het overdrijven bent. In eerste instantie denk je gewoon dat de klank voller en mooier wordt. Het zijn vooral de staartjes van het reverb effect die zo straf zijn bij dit toestel. Even een zijsprongetje over taal dan. We vergeten soms dat het woord ‘coda' dat zo vaak gebruikt wordt bij muziekstukken, zoveel betekent als ‘staart' in het Italiaans... en de staart van een muziekstuk (of die van een hond) is tevens ook het einde, en dat geldt eveneens voor reverb. Ook al is dat voor sommige mensen ook het begin van alles. Tot hier mijn taalkundig uitstapje.
Wanneer je de natuurlijke staart van een reverb beluistert in een natuurlijke omgeving, zoals een kerk bijvoorbeeld, wat gebeurt er dan? Je gaat binnen en roept luid: ‘een grote hamburger!'. Dan hoor je dat de klank lang blijft nagalmen en uitsterven. Als je dan stilletjes zegt ‘met een grote cola aub!', dan is de reverb er nog steeds, maar is die veel discreter en zal die sneller uitsterven. In beide gevallen is dit moeilijk na te bootsen met een machine omdat deze over een groot dynamisch bereik moet beschikken om de kleinste nuances weer te geven. Anders bestaat de kans dat het effect plots wordt afgekapt op een onnatuurlijke wijze. Hier is de dynamiek enorm: 115 dB voor de digitale in- en uitgangen. De convertoren van dit apparaat staan dus in verhouding tot de rest van het toestel. Het is trouwens ook op het analoge vlak dat het verschil met het vorige model het grootst is. Er zijn echter ook chorus en flanger effecten die erg de moeite waard zijn, en sommige zijn zeker ook bruikbaar voor stemmen. Bovendien zijn er ook een aantal klanken aanwezig zoals witte ruis, roze ruis of impulsen waarvan je de snelheid kunt regelen. Dit kan helpen bij de keuze van de reverb, in plaats van enkel op de naam te kiezen, wat niet steeds de juiste klank kan omschrijven. Je snapt het al, we zitten hier in de heel hoge high end, en het is erg moeilijk eens je gewerkt hebt met dit toestel, om terug over te stappen op iets anders. We vergeten het vaak, maar een kwalitatief degelijke reverb draagt veel bij aan een mix (zoals zoveel dingen trouwens), zoveel zelfs dat mensen het zich gewoon niet kunnen inbeelden. Door steeds gebruik te maken van ‘kleiner' materiaal, vergeet men soms wat high end materiaal kan bijdragen aan kwaliteit en precisie, ook al is het slechts op zo'n eenvoudig element als reverb.

BUDGET Hier begint dan het pijnlijke gedeelte. 3239 euro (gesuggereerde advies verkoopprijs, exclusief btw), dat is het bedrag dat je uit je broekzak zult moeten halen. Maar ik zei het eerder al, we hebben hier te maken met serieus, professioneel materiaal. Geen compromissen op het vlak van kwaliteit, enkel het beste van ‘t beste, de crème de la crème. Je moet deze PCM96 zien als een investering, en dus moet ik toegegeven dat de prijs niet buitensporig is, gezien het over high end materiaal gaat.

BESLUIT High end materiaal is altijd verbluffend, en hier hebben we de bevestiging met deze Lexicon PCM96 reverb. De kwaliteit is echt superieur, of het nu gaat over de bouw, de ergonomie of de klank. Ik durf gerust te stellen dat het om één van de beste reverbapparaten ter wereld gaat. Lexicon bewijst nogmaals z'n vakmanschap en behoudt z'n reputatie van leader op het vlak van reverbeffecten. Ok, de blauwe kleur is misschien afwezig. Rest nog de prijs, maar wanneer je van iets houdt, vind je dan niet steeds een oplossing? Althans, dat zegt mijn schatje altijd. Oh, schatje, kunnen we de reis nog annuleren? Dat zou een oplossing zijn...