aanmelden
Roland Jupiter-80
Keyboard Instruments 29-06-2012
door:

Synthesizer

 

Wie Jupiter zegt, heeft het niet altijd over de grootste planeet van ons zonnestelsel. Roland bracht namelijk in 1981 de wereldwijd geprezen Roland Jupiter-8 uit. Een achtstemmige polyfoon(!) analoge synth die gedurende 30 jaar niet aan kwaliteit heeft moeten inboeten en nog steeds moeiteloos meedraait in het muziekwereldje. Zo vind je de klanken van de Jupiter-8 terug op de meest uiteenlopende muziekalbums van vroeger en nu, wat meteen bewijst dat deze ‘ouwe rakker’ nog steeds in trek is. Met het uitbrengen van de nieuwe JUPITER-80 zal Roland dus heel wat verwachtingen moeten inlossen! Vol spanning opende ik de verpakkingsdoos...

Algemeen

Zoals reeds vermeld heeft Roland al een lang verleden met de Jupiter reeks. Op synth vlak is dit echt een klassieker van formaat en gaan deze exemplaren – al dan niet afgesleten – nog voor aardig wat geld over de toonbank. Het is dan ook de vraag of de Jupiter-80 beschouwd kan worden als een echte opvolger van de Jupiter-8 en evenveel potentieel heeft om een klassieker te worden. Waar je wel rekening mee moet houden, is dat Roland met de JP-80 zijn pijlen richt op een heel ander publiek dan de fanaten van de JP-8. Zo stond deze laatste gelijk aan alles wat analoog was, terwijl de JP-80 100% digitaal is, met de zogenaamde ‘SuperNATURAL’ engine als nieuw hart.

 


BOUW

De Jupiter-80 bestaat uit een klavier met 76 aanslaggevoelige semi-gewogen toetsen en heeft een polyfonie-mogelijkheid tot maar liefst 256 stemmen! Het keyboard heeft qua design toch wel wat gelijkenissen met zijn voorganger. Zo heeft Roland ervoor gekozen om de typische kleurrijke drukknoppen te behouden. Verder bestaat het toestel uit een zwarte metaalkleurige behuizing en zilveren metalen zijkanten! Ja, u leest het goed, METALEN zijkanten, eindelijk! Weg met die houten of plastic zijkanten die toch onmiddellijk beschadigd raken na gebruik in live-situaties. Zouden ze bij Roland rekening gehouden hebben met mijn reviews? In ieder geval komt de Jupiter-80 als een enorm stevig en degelijk toestel over. Afmetingen zijn 1239,9mm x 439,3mm x 139,6mm en het geheel weegt 17,7kg. Bijgeleverd krijgen we een Nederlandstalige handleiding, een CD-ROM en DVD-ROM met allerhande bruikbare drivers en software, een USB memory beveiliging en een netsnoer. Het is opvallend dat we geen sustainpedaal standaard meegeleverd krijgen. Dit is echter wel optioneel te verkrijgen, net als een klavierstand en verscheidene andere pedalen. Toch even vermelden dat de 76 versie de enige is die gemaakt wordt, dus er bestaat geen 88 toetsen versie met volledig gewogen toetsen. Zoals altijd zal dit doorslaggevend zijn om te bepalen of dit voor jou hét keyboard is dat je moet hebben. Om echte volwaardige pianopartijen te spelen, zal dit klavier je toch wat tegenhouden, maar synth en orgelpartijen mogen geen probleem vormen! I.v.m. de indeling van de bedieningsknoppen kan men weer vertrouwen op Roland’s alomgeprezen gebruiksvriendelijkheid. Zelfs zonder handleiding is het niet moeilijk om het keyboard te doorgronden, maar toch kan het natuurlijk geen kwaad om ook eens een kijkje te nemen in de overzichtelijk handleiding. De gebruiksvriendelijkheid hangt ook samen met het nieuwe LCD 800x480 touch screen, waaronder nog eens vier draaiknoppen zitten die rechtstreeks reageren op het scherm zelf. Het gebruik van een touch screen is iets wat we bij andere keyboards van Roland toch ook snel willen zien verschijnen. In ieder geval, een groot deel van de tweak mogelijkheden gaat nu via het touch screen, terwijl dit bij de oude Jupiter-8 allemaal analoog moest gebeuren met schuif- en draaiknopjes.  


Mogelijkheden + Respons + Klank

Roland is duidelijk zijn tijd voor op vlak van aansluitingsmogelijkheden, aangezien er standaard XLR outputs worden voorzien op al hun nieuwe keyboards. Deze outputs zorgen voor een gebalanceerd audiosignaal zonder enige interferentie, wat een goede zaak is voor zowel de muzikant als de geluidsman. Naast de twee XLR outputs (L,R) vinden we ook nog steeds twee gewone jack outputs (L/MONO, R) en een jack hoofdtelefoonaansluiting. Verder zijn er ook twee zogenaamde SUB OUT jack uitgangen (L,R) waar we zelf kunnen beslissen welke klanken er worden uitgestuurd. Geluid van een externe geluidsbron kunnen we via de AUDIO IN mini-jack aansluiting naar de Jupiter-80 sturen. Er is zelfs een DIGITAL AUDIO OUT Coaxiaal aansluiting aanwezig. In totaal kunnen we drie verschillende pedalen aansluiten (CTRL1, CTRL2, HOLD) en ook de MIDI voorzieningen zijn voltallig (MIDI IN, MIDI OUT, MIDI THRU). Een computer of USB memory stick koppelen mag geen probleem zijn via de USB COMPUTER aansluiting. Om de structuur en filosofie van de Jupiter-80 goed te kunnen begrijpen, leg ik het best een paar verschillende stappen even in het kort uit. Aan de basis ligt het ‘Tone’ gedeelte dat bestaat uit twee toongenerators: de SuperNATURAL Acoustic en SuperNATURAL Synth. Kort gezegd zijn dit de klanken waaruit we kunnen kiezen. De volgende stap is de zogenaamde ‘Live Set’ die uit vier ‘Tones’ kan bestaan, kortom we kunnen in totaal vier klanken layeren. De laatste stap is het ‘Registration’ gedeelte waarbij we eveneens vier delen hebben. Het eerste noemt men de Perc Part die ingevuld kan worden door een klank uit het Tone gedeelte. Daarna hebben we de Lower en Upper Part die bestaan uit de Live Sets. Als laatste hebben we de Solo Part die eveneens kan ingevuld worden door een klank uit het Tone gedeelte. Dit lijkt allemaal heel ingewikkeld, maar eens je aan de slag bent met de Jupiter-80, zal alles gauw duidelijk worden! Zoals eerder gezegd, hebben we een ‘Tone’ gedeelte dat bestaat uit SuperNATURAL Acoustic en SuperNATURAL Synth klanken. Er zijn 117 zogenaamde SuperNATURAL Acoustic klanken onderverdeeld in verschillende categorien zoals Piano, E.Piano, Clavinets, Organ, Harmonica, Accordion, Harp, Strings, Guitars, Brass, Woodwind, Percussion,… Voor de vaste lezers is SuperNATURAL van Roland al reeds een begrip geworden. Deze SuperNATURAL Tones reproduceren naast de klank van akoestische instrumenten eveneens hun uitvoeringsexpressie. Hierdoor ontstaat een ongelooflijk realistisch klankbeeld dat echt tot de verbeelding spreekt, zowel bij de uitvoerder als de luisteraar. Naast de SuperNATURAL Acoustic klanken hebben we ook de SuperNATURAL Synth klanken. Deze klanken omvatten alle mogelijk denkbare Vintage analoge synthesizers tot huidige digitale synthesizers. Iedere “zichzelf respecterende” synth klank bestaat uit een OSC, Filter, AMP en LFO. Iedere SuperNATURAL Synth klank bestaat uit drie lagen van elks een OSC, Filter en AMP. Laten we stellen dat iedere klank eigenlijk bestaat uit drie afzonderlijke synthesizers die we kunnen tweaken op alle mogelijke manieren en onderling met elkaar kunnen laten communiceren. Het is zeker niet overdreven om te stellen dat dit gedeelte op zich zelf een keyboard zou kunnen zijn. Het geproduceerde geluid is van een zeer hoge kwaliteit, het enige wat de echte synthfreaks zullen missen, is heel het analoge aspect van het synthgebeuren. Dan komen we bij het ‘Live Set’ gedeelte dat uit vier zogenaamde ‘Tones’ kan bestaan. De Jupiter-80 wordt geleverd met in totaal 2300 voorgeprogrammeerde Live Sets in 50 verschillende categorieën, waardoor je meteen aan de slag kan. In dit gedeelte kan men ook gebruik maken van de zogenaamde Tone editing. Het is een beetje raar dat dit dan weer niet in het Tone gedeelte zelf kan. Geen paniek, het splitten en layeren van bepaalde klanken is in dit gedeelte geen probleem. Wanneer je de juiste tonen hebt toegevoegd aan de Live Set die je wil gebruiken, kan je een waaier aan effecten toevoegen. Het effectgedeelte bestaat uit vier multi-effect processors in parallel die elk 76 effecttypes bieden, gaande van kleine aanpassingen tot de meest bizarre transformaties. Equalizer, Auto-Wah, Phaser en Flange zijn maar enkele van de mogelijke effecten. Een belangrijk aspect bij de Live Set is de Tone Blender functie, waarbij verschillende parameters zoals Pan, Cutoff, Mix Send en Level voor alle vier tonen van de Live Set tegelijkertijd kunnen bestuurd worden. Door middel van de bekende D-Beam controller van Roland of een drukknop kan men zo op een snelle manier ‘morphen’ van de ene naar de andere klank. Bijvoorbeeld van een akoestische klank naar een synth klank en terug. Wanneer men tijdens dit blenden op een combinatie van parameters stoot die heel interessant klinkt, kan men zonder probleem deze nieuw verkregen klank saven in een andere Live Set. Als laatste trap komen we bij het Registrations gedeelte met 256 geheugenplaatsen. Wanneer je de JP-80 voor je krijgt, zal er meteen iets opvallen: de regenboogkleuren van de drukknoppen op het frontpaneel en de drukknoppen aan het uiteinde van het klavier, die onder je handpalmen liggen wanneer je speelt. Deze laatste drukknoppen maken het mogelijk om snel van Registration te veranderen. In totaal zijn er vier hoofdbanken met telkens acht sub- banken. Het is een gewaagde en ongeziene keuze van Roland om de knoppen op deze plek te zetten. Eerlijk is eerlijk, in het begin ben je vrij sceptisch, maar eigenlijk is dit nog niet zo’n slecht idee. In live-situaties blijkt het zelfs enorm handig te zijn! Een Registration bestaat uit een PERC, LOWER, UPPER en SOLO part waarbij de LOWER en UPPER parts eigenlijk de kern van je uitvoering vormen. De SOLO part dient om een bepaalde klank te gebruiken waarmee je een solo melodiepartij effectief duidelijk in verf kan zetten. Het is mogelijk om deze klank af te bakenen op het klavier en de verschillende parameters aan te passen. Weliswaar niet zo gedetailleerd als in het Live Set gedeelte. De PERC part dient volgens Roland om je uitvoering nog levendiger te maken. Wat wordt hier precies mee bedoeld? Je kan allerhande klanken uit het Tone gedeelte toewijzen, waaronder verschillende drum sounds, wat meteen de naam verklaart. Eigenlijk zijn de Perc en Solo Parts ongeveer dezelfde, buiten het feit dat de Solo part enkel gebruik kan maken van de SuperNATURAL Acoustic en Synth Tones. Je hebt dus de keuze uit enorm veel Live sets die je dan kan selecteren met de Upper en Lower Parts. In het Registration gedeelte kan je ook nog gebruik maken van een heel sterke arpeggiator. Deze arpeggiator kan toegepast worden op de Live Sets in de LOWER en UPPER Parts. Deze functie omvat alle gekende en typische patronen, maar kan eveneens 128 eigen gemaakte patronen opslaan. Een andere handige functie naast de arpeggiator is de Harmony Intelligence. Op deze manier kiest de JP-80 zelf de juist harmonie die toepasbaar is op de hoogste topnoot die je speelt in de UPPER part en de laagste noot. Er zijn in totaal 17 verschillende manieren of stijlen (Big Band, Country, Gospel,…) waarop de JP-80 de juiste harmonie berekent. Op het frontpaneel zit een USB Memory dock die toelaat om songs af te spelen of zelfs te recorden van/op een USB memory stick! Het is mogelijk om de afgespeelde songs te vertragen, versnellen, verhogen, verlagen en ook om de nodige EQ erop los te laten. Handig om bijvoorbeeld eender welke solo’s uit te zoeken… Je kan eveneens de zang van een song wegfilteren, maar dit gebeurt niet altijd even doeltreffend. Opnemen kan men in WAV formaat, 44.1kHz en 16-bit, voor de geïnteresseerden.

 

Budget

De Roland Jupiter-80 kan je in de winkel vinden voor €3300 inclusief BTW. Geen al te goedkoop beestje dus, maar voor wie niet op zoek is naar een echte opvolger van de oude Jupiter-8 is hij zeker het geld waard.

 


Besluit

Over de keuze van Roland om deze synth de alomgeprezen naam Jupiter te geven, zullen nog veel discussies gevoerd worden. Is het een marketingstunt geweest om zoveel mogelijk mensen wakker te schudden? Wie weet… De Jupiter-80 is in ieder geval niet als opvolger te bestempelen van de Jupiter-8. Mensen die allerhande analoge draaiknoppen en faders hadden verwacht, zullen van een kale reis terugkomen. De Jupiter-80 is op dit moment echter een zeer sterke performance synth die ongelooflijk straffe SuperNATURAL klanken in zich heeft die je niet snel bij concurrerende merken zal vinden. Eigenlijk merk je na even te werken met de JP-80 dat deze zeker en vast niet mag vergeleken worden met de oude JP-8. In dat opzicht is het een zeer degelijke synthesizer die de nodige tijd vereist om de structuur en filosofie volledig te doorgronden. Net zoals ieder keyboard/synthesizer is de Jupiter-80 niet geschikt voor iedereen. Men kan hem eigenlijk plaatsen tussen een stage piano zoals de Nord Stage 2 en workstation zoals de Korg Kronos. Op dat vlak heeft Roland zonder twijfel een groot doelpubliek aangesneden, dat zeker blij mag zijn met de komst van deze nieuwe Jupiter-80!